Kovada Gölü, Isparta ilinin doğal güzelliklerinden biri olup, Eğirdir Gölü’nün doğal bir uzantısıdır ve Eğirdir’e 25 km mesafede yer almaktadır. Çevresi zengin bir bitki örtüsüne sahip olan göl, yüzlerce farklı hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ekosistemin devamlılığı için kritik öneme sahip olan bu göl, aynı zamanda çevresindeki tarım arazileri için hayati bir su kaynağı olarak da öne çıkmaktadır. Ancak, son yıllarda göl alanında ciddi bir daralma gözlemlenmiştir. Bu küçülmenin başlıca sebepleri arasında tarımsal sulama faaliyetlerinin artışı ve iklim değişikliğinin etkileri yer almaktadır. Bu yazıda, Kovada Gölü’ndeki hidrolojik değişimlerin sayısal verilerle analizini yaparak, bu duruma çözüm önerileri sunacağız.

1. Toprak Nem ve Yağış Artarken Göl Alanı Neden Küçülüyor?
Son 10 yıldaki (2014-2023) veriler incelendiğinde, toprak nemi ve yağış miktarlarının sürekli bir artış eğiliminde olduğunu görüyoruz. Özellikle 2020-2023 döneminde, ortalama toprak nemi %10 ile %15 arasında bir artış gösterdi. Yıllık yağış miktarı da benzer bir artış trendi sergiliyor. Örneğin, 2014 yılında Kovada Gölü havzasında yıllık ortalama yağış miktarı 750 mm iken, bu değer 2023’te 810 mm’ye yükseldi. Yağış miktarındaki artış, toprak nem oranında da gözle görülür bir yükselmeye sebep oldu.

Sayısal Veriler:
2014-2023 Dönemi Ortalama Toprak Nemi: %30’dan %35’e artış
2014-2023 Yıllık Ortalama Yağış Miktarı: 750 mm’den 810 mm’ye yükselme

Ancak, bu olumlu hava koşullarına rağmen, göl alanı küçülmeye devam ediyor. 2014 yılında yaklaşık 21,5 km² olan Kovada Gölü su yüzeyi, 2023 itibarıyla 19,7 km²’ye kadar gerilemiş durumda. Bu çelişkili durumun başlıca sebebi, gölün tarımsal sulama için yoğun şekilde kullanılması olabilir.

Şekil 1. Toprak Nemi Grafiği

2. Tarımsal Sulama Gölün Su Seviyesini Nasıl Etkiliyor?
Kovada Gölü’nün çevresindeki tarım arazileri, özellikle elma bahçeleri ve tahıl ekim alanları, yoğun su kullanımına ihtiyaç duymaktadır. Sulama sistemlerinin genellikle açık kanallar ve vahşi sulama yöntemleri üzerine kurulu olması, büyük miktarda suyun gölden çekilmesine neden oluyor. Göldeki su seviyesinin her yıl ortalama %0,8 oranında azalması, tarımsal su talebinin büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

Şekil 2. Kovada Göl Alanı Değişimi (2014-2023)

Sayısal Veriler:
2014-2023 Arası Göl Su Alanı Daralması: %8,4
Göl Su Seviyesi Yıllık Ortalama Düşüş Oranı: %0,8
2023 Yılındaki Toplam Su Çekimi: Yaklaşık 9 milyon m³

Sulama sezonunda (Nisan-Eylül), Kovada Gölü’nden çekilen suyun, göle geri dönüşü oldukça sınırlı kalmaktadır. Özellikle suyu yer altı sularına karışmadan tarla yüzeyinden buharlaşması, gölün doğal su dengesini olumsuz etkiliyor. 2014-2023 döneminde, göldeki su çekiminin her yıl ortalama %5 oranında artması bu olumsuz etkiyi daha da belirgin hale getirmiştir.

3. İklim Değişikliği ve Buharlaşmanın Rolü
Kovada Gölü çevresinde artan sıcaklık değerleri de göldeki buharlaşma miktarını artırıyor. 2014-2023 dönemi arasında, bölgedeki ortalama sıcaklık 0,9°C’lik bir artış gösterdi. Özellikle yaz aylarında sıcaklıkların 35°C’yi aştığı günlerin sayısındaki artış, gölden buharlaşan su miktarının ciddi oranda yükselmesine neden oluyor. Yapılan modellemelere göre, yıllık buharlaşma oranı 2023’te 12 milyon m³’e ulaştı.

Şekil 3. Buharlaşma Grafiği

Sayısal Veriler:
2014-2023 Arası Ortalama Sıcaklık Artışı: 0,9°C
Yıllık Ortalama Buharlaşma Miktarı: 12 milyon m³
Sıcaklık Artışı Nedeniyle Ekstra Su Kayıpları: Yılda 1,2 milyon m³

Bu sıcaklık artışı ve beraberinde gelen buharlaşma, göldeki su seviyesinin düşmesine büyük katkıda bulunuyor. Sonuç olarak, hem tarımsal sulama hem de iklim değişikliğinin etkileri Kovada Gölü’nün su alanında önemli bir daralmaya yol açmaktadır.

4. Su Bulanıklığı Haritası ve Su Kalitesi
Su Bulanıklığı: 2023 yılı analizlerimiz, Kovada Gölü’nün bazı bölgelerinde su bulanıklığının arttığını göstermektedir. Özellikle gölün kuzey ve batı kesimlerinde yapılan ölçümler, su bulanıklığında %30’a varan bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum, gölün ekosisteminin dengesini bozmakla kalmamakta, aynı zamanda göldeki su kalitesinin de olumsuz yönde etkilendiğini göstermektedir. Artan bulanıklık, göl suyundaki tortu ve askıda katı madde miktarının yükseldiğini işaret etmektedir. Bu değişiklikler, göl çevresindeki tarımsal faaliyetlerin ve iklimsel etkilerin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıkmakta olup, su kalitesinin korunması için düzenli izleme ve sürdürülebilir su yönetimi stratejilerinin uygulanması gerektiğini vurgulamaktadır.

Şekil 4. Su Bulanıklığı

6. Doğal Alanların Korunması ve Gelecek İçin Önlemler
Ayrıca, çevredeki yeşil alanların ve orman ekosistemlerinin korunması, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi açısından büyük önem taşır. Tarım arazilerindeki sulama stratejileri, iklim değişikliği etkileri ve gölün çevresel yönetimi konusundaki farkındalık, Kovada Gölü gibi hassas ekosistemlerin sürdürülebilir bir geleceğe sahip olmasına yardımcı olacaktır.

Şekil 5. Kovada Gölü Çevresi Arazi Kullanımı Haritası

7. Sürdürülebilir Su Yönetimi İçin Çözüm Önerileri
Göl alanındaki küçülmeyi durdurmak için alınması gereken önlemler arasında sürdürülebilir su yönetimi ve etkin sulama tekniklerinin benimsenmesi yer alıyor. Özellikle şu adımların atılması önerilmektedir:

  • Verimli Sulama Sistemlerine Geçiş: Damla sulama gibi daha az su kullanan yöntemlere geçilerek, su tüketimi %40 oranında azaltılabilir.
  • Yer Altı Sularının Korunması: Yer altı su seviyelerinin sürekli izlenmesi ve aşırı kullanımın önlenmesi, gölün beslenmesini iyileştirebilir.
  • Su Yönetimi Stratejilerinin Geliştirilmesi: Yerel yönetimlerin ve çiftçilerin su kullanımını düzenleyecek ve denetleyecek sürdürülebilir planlar oluşturması gerekmektedir.
  • İklim Değişikliği Adaptasyonu: Göl çevresindeki yeşil alanların korunması ve yeniden ağaçlandırma çalışmalarıyla buharlaşmanın etkisi azaltılabilir.

Bu çözümler, Kovada Gölü’nün geleceğini korumak ve bölgenin tarımsal üretim kapasitesini sürdürülebilir hale getirmek için hayati öneme sahiptir.

EyeOnBlueAqua ile Türkiye Genelinde İzleme ve Danışmanlık
EyeOnBlueAqua teknolojimiz ile Türkiye’nin dört bir yanındaki su kaynaklarını izleyebilmekteyiz. Kovada Gölü gibi doğal su alanlarında meydana gelen değişiklikleri yüksek doğrulukla takip ederek, sürdürülebilir su yönetimi konusunda danışmanlık hizmetleri sunmaktayız. Bu sayede, doğal ekosistemlerin korunmasına katkı sağlarken, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılması için müşterilerimize kapsamlı çözümler sunmaktayız.

İletişim

Gold N State Plaza, 2673 Cad. No:38/30 Kat 6, Çayyolu, Ankara, Türkiye

info@smartcityandpartners.com

+90 312 241 96 31

©2024 Smart City & Partners